Erfdeel voortijdig opvragen

[kwispel]

Mijn moeder heeft een lange en grote ziekenhuisfactuur af te betalen, hetgeen een zware hypotheek legt op haar leven, loon,....
Het CAW stelt enkel CSR voor, maar ik heb me laten vertellen dat zij voortijdig een erfdeel kan opvragen van haar vader.

Haar vader is overleden in 2007. Nadien heeft haar moeder voor de drie kinderen de successierechten betaald.
Haar moeder wordt weldra 85.
Feit is: de andere kinderen gunnen mijn moeder niets. Mijn moeder heeft even bij haar moeder ingewoond, maar de broers klaagden al wanneer ze eens mee aan tafel schoof ( want dat kost geld)
Een minnelijke schikking met de broers betreffende het erfdeel is dan ook uitgesloten, maar een lange en dure procedure zonder resultaat wil ik uiteraard vermijden.
Wat kan mijn moeder doen om haar rechtmatig erfdeel nu al op te eisen?

[mava105]

Je kan niet erven van iemand die nog leeft.

[kwispel]

Het gaat dan ook om het erfdeel van de overleden vader.

[Mariette]

Ik neem aan dat ze dat erfdeel van haar vader, waarop de moeder vruchtgebruik heeft, toch kan afkopen? Er bestaan daarvoor toch specifieke afkooptabellen. En vermits het niet over de gezinswoning gaat, moet dat toch mogelijk zijn?

[kwispel]

Bedankt, vermits mijn grootmoeder bijna 85 is, kan dat ook gunstiger dan wanneer ze maar 65 had geweest, dacht ik?
Grootouders hebben in de jaren negentig huis verkocht waar kinderen opgroeiden en zijn verhuisd naar appartement. Een gelijkaardig appartement in het gebouw stond onlangs te koop voor 180 000 euro, maar mijn grootmoeder heeft nog geld waar ze naar eigen zeggen niet aan mag van haar zoon want dat is voor wanneer ze naar het rusthuis moet.

[Ice]

Je kan niet erven van iemand die nog leeft.

Kinderen kunnen zeker wel hun erfdeel opeisen van de overleden ouder? Het gaat om het erfdeel van de overleden vader...

[Ice]

Ik neem aan dat ze dat erfdeel van haar vader, waarop de moeder vruchtgebruik heeft, toch kan afkopen? Er bestaan daarvoor toch specifieke afkooptabellen. En vermits het niet over de gezinswoning gaat, moet dat toch mogelijk zijn?

Afkopen? Een erfdeel waarop je wettelijk recht hebt, áfkopen, maw ervoor betalen? Hoezo?

[Mariette]

Ik neem aan dat ze dat erfdeel van haar vader, waarop de moeder vruchtgebruik heeft, toch kan afkopen? Er bestaan daarvoor toch specifieke afkooptabellen. En vermits het niet over de gezinswoning gaat, moet dat toch mogelijk zijn?

Afkopen? Een erfdeel waarop je wettelijk recht hebt, áfkopen, maw ervoor betalen? Hoezo?

Indien moeder het vruchtgebruik heeft (m.a.w. moeder heeft recht op de interesten, maar mag aan het kapitaal niet komen) dan zijn er verschillende formules om de waarde van dat vruchtgebruik te berekenen en af te kopen (te compenseren) en het kapitaal zelf te verkrijgen.
Een notaris kan U hiervoor de juiste waardes meedelen.

[Ice]

Geldt dit niet enkel als het de gezinswoning betreft? En dat is hier niet het geval, de gezinswoning waar de kinderen opgroeiden, werd verkocht. Daarna werd een appartement gekocht. Is er dan nog wel sprake van vruchtgebruik?

[Mariette]

Geldt dit niet enkel als het de gezinswoning betreft? En dat is hier niet het geval, de gezinswoning waar de kinderen opgroeiden, werd verkocht. Daarna werd een appartement gekocht. Is er dan nog wel sprake van vruchtgebruik?

oei!
ik hoop dat dit dan goed gedocumenteerd werd.

Persoonlijk ken ik iemand (zoon) die zijn vader mondeling toestemming gaf om de ouderlijke woning te verkopen en met de opbrengst (inclusief deel erfenis moeder) een appartement te kopen. Dit gebeurde volledig op naam van de vader. De zoon zag hier geen probleem in, omdat hij toch enige zoon was en er verder geen erfgenamen waren.

Toen de vader overleed - hij was ondertussen hertrouwd en had het appartement terug verkocht - had de zoon heel veel moeite om het erfdeel van zijn moeder er toch nog eerst van tussen te krijgen. Het is wel gelukt, maar met tussenkomst van een advokaat. De tegenpartij beweerde namelijk dat hij het erfdeel van zijn moeder had GESCHONKEN bij de verkoop van het huis. De 2de vrouw is er wel in geslaagd een serieuze afkoopwaarde voor het vruchtgebruik op de rest van kapitaal te bekomen.

Op de roerende goederen zit dus ook een vruchtgebruik, waarom zou anders moeder dat kapitaal (erfenis vader) niet verdeeld hebben onder haar kinderen?

Tenzij natuurlijk niet de kinderen maar de moeder alles heeft geërfd met zo'n sterfhuis beding.

[Rica]

"Wanneer de overledene afstammelingen van deze achterlaat, verkrijgt de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik van de gehele nalatenschap (art 745bis BW").
"Wanneer de blote eigendom behoort aan de afstammelingen van de vooroverleden echtgenoot,..., kan de langstlevende echtgenoot, of een van de blote eigenaars vorderen dat het vruchtgebruik geheel of ten dele wordt omgezet in, hetzij in de volle eigendom van met vruchtgebruik belaste goederen, hetzij in een geldsom, hetzij... (art 745quater§1 BW)", maar !!! :
"Het vruchtgebruik van het onroerend goed dat bij het openvallen van de nalatenschap het gezin tot voornaamste woning diende en van het daarin aanwezige huisraad KAN NIET worden omgezet dan MET INSTEMMING van de langstlevende echtgenoot (art 745quater§4 BW).
(Het recht om omzetting te vorderen kan NIET worden ontnomen aan de afstammelingen uit een vorige relatie van de vooroverleden echtgenoot)

TS zegt: "Grootouders hebben in de jaren negentig huis verkocht waar kinderen opgroeiden en zijn verhuisd naar appartement ".
Als ik het goed begrijp woonden de grootouders dus beiden in dat appartement toen grootvader overleed? Zo ja, dan was het appartement de gezinswoning en kan grootmoeder NIET gedwongen worden het vruchtgebruik om te zetten in een som geld. Het kan alleen met instemming van uw grootmoeder.
Uw moeder kan het bijgevolg m.i. dus niet 'eisen'. (Tenzij uw moeder geboren is uit een vorige relatie van uw grootvader).

[Ice]

Geldt dit niet enkel als het de gezinswoning betreft? En dat is hier niet het geval, de gezinswoning waar de kinderen opgroeiden, werd verkocht. Daarna werd een appartement gekocht. Is er dan nog wel sprake van vruchtgebruik?

oei!
ik hoop dat dit dan goed gedocumenteerd werd.

Persoonlijk ken ik iemand (zoon) die zijn vader mondeling toestemming gaf om de ouderlijke woning te verkopen en met de opbrengst (inclusief deel erfenis moeder) een appartement te kopen. Dit gebeurde volledig op naam van de vader. De zoon zag hier geen probleem in, omdat hij toch enige zoon was en er verder geen erfgenamen waren.

Toen de vader overleed - hij was ondertussen hertrouwd en had het appartement terug verkocht - had de zoon heel veel moeite om het erfdeel van zijn moeder er toch nog eerst van tussen te krijgen. Het is wel gelukt, maar met tussenkomst van een advokaat. De tegenpartij beweerde namelijk dat hij het erfdeel van zijn moeder had GESCHONKEN bij de verkoop van het huis. De 2de vrouw is er wel in geslaagd een serieuze afkoopwaarde voor het vruchtgebruik op de rest van kapitaal te bekomen.

Op de roerende goederen zit dus ook een vruchtgebruik, waarom zou anders moeder dat kapitaal (erfenis vader) niet verdeeld hebben onder haar kinderen?

Tenzij natuurlijk niet de kinderen maar de moeder alles heeft geërfd met zo'n sterfhuis beding.

Hoezo goed gedocumenteerd?
Is de verkoop van de gezinswoning, de datering van de verkoopakte, niet voldoende bewijs dat de gezinswoning werd verkocht? Er kan toch vastgesteld worden dat de kinderen toen reeds lang de woning hadden verlaten en wanneer het appartement werd aangekocht?
Het vruchtgebruik blijft bestaan maar het gaat dan toch niet meer om de gezinswoning, correct?

Kinderen kunnen de omzetting van het vruchtgebruik van de gezinswoning NIET krijgen. Voor bijkomende (verhuurde) woningen die in vruchtgebruik zitten kan je dit WEL krijgen.
Voor roerend geerfde naakte eigendom (geld, beleggingen) kan je wel de omzetting vragen.

Dus, als ik het goed begrijp: kan de vraag tot omzetting van vruchtgebruik (om vaders erfdeel op te eisen) toch doorgaan in dit geval?

Bedankt, Rica. Ik las jouw post te laat....dus de omzetting kan niet doorgaan omdat het appartement dus wel als gezinswoning wordt gezien.
Hoe zit het dan met het opeisen van het erfdeel van haar vader?
Een kind heeft toch het recht om het erfdeel van vader op te eisen, vooral als gevreesd wordt voor misbruik en verdonkeremanen van de erfenis?

[kwispel]

Gaat niet over het appartement, maar over het geld daarbuiten.

[Rica]

"Niettegenstaande enig andersluidend beding KAN ieder die de blote eigendom verkrijgt eisen dat voor alle met vruchtgebruik belaste goederen een boedelbeschrijving van de roerende en een staat van de onroerende worden opgemaakt, dat de geldsommen worden belegd en dat de effecten aan toonder, naar keuze van de langstlevende echtgenoot, worden omgezet in inschrijvingen op naam of gedeponeerd op een gemeenschappelijke bankrekening (art 745ter BW)".
Dus: m.i. kan uw moeder zeker eisen dat het geld van haar overleden vader (of tenminste haar deel) belegd wordt/ op een geblokkeerde rekening wordt geplaatst. Uw grootmoeder zal hierop wel de interesten blijven krijgen, maar mag niet aan het kapitaal op zich komen. Uw moeder kan dan gerust zijn dat haar erfdeel niet 'verdonkeremaand' wordt.
Ik denk ook dat ze inderdaad de omzetting van het geld kan vragen, gezien bovenstaand art 745quater BW alleen spreekt over de gezinswoning en de huisraad. Haar blote eigendom van het roerend goed zal dan wel verminderd worden met de afkoopsom

[Mariette]

Ik denk ook dat ze inderdaad de omzetting van het geld kan vragen, gezien bovenstaand art 745quater BW alleen spreekt over de gezinswoning en de huisraad. Haar blote eigendom van het roerend goed zal dan wel verminderd worden met de afkoopsom

Dat bedoelde ik inderdaad.

Als de vroegere gezinswoning verkocht werd toen vader nog leefde is dat gewoon een verkoop en hebben kinderen daar uiteraard geen recht op. Indien beide ouders nadien een appartement kopen en vader overlijdt, dan is het appartement de gezinswoning van moeder en heeft zij daar vruchtgebruik op dat niet kan omgezet worden. De gezinswoning is niet de woning waarin de kinderen zijn opgegroeid, maar de woning waarin de overlevende partners wonen op het ogenblik van overlijden.

Indien echter de vroegere gezinswoning werd verkocht nà het overlijden van de vader, en indien voor die nieuwe aankoop geld van de erfenis (oude woning) werd gebruikt, dan is het aangewezen om dit specifiek door de notaris te laten vermelden, niet als schenking, maar als naakte eigendom van de erfgenamen van vader.

Maar de rest van het kapitaal uit de erfenis van vader kan - mits betaling van de tegenwaarde van het vruchtgebruik - dus wel worden opgevraagd.